Όρκα (Orcinus orca)
Κοινή ονομασία των οδοντοκητωδών θηλαστικών του είδους Οrcinus orca, της οικογένειας των δελφινιδών.
Πρόκειται για το μεγαλύτερο είδος της οικογένειας, διαδεδομένο σε όλες τις θάλασσες του κόσμου, με μεγαλύτερη αφθονία στις ψυχρές ζώνες των δύο ημισφαιρίων. Το ογκώδες σώμα τους, σε σχήμα τορπίλης, μπορεί να φτάσει σε μήκος τα 9,5 μ. και να ξεπεράσει σε βάρος τους 6 τόνους στα αρσενικά, ενώ τα θηλυκά είναι αρκετά μικρότερα.
Το ραχιαίο πτερύγιό τους είναι πολύ ανεπτυγμένο, και στα αρσενικά άτομα με πλήρη ανάπτυξη αποκτά τριγωνικό σχήμα και φτάνει σε μήκος περίπου τα 2 μ.· το πτερύγιο των θηλυκών και των ανηλίκων είναι πιο κοντό και κυρτό προς τα πίσω. Το ουραίο πτερύγιο είναι οριζόντιο και διαιρείται σε δύο λοβούς, ενώ τα στηθαία πτερύγια είναι στρογγυλεμένα.
Το κεφάλι τους φέρει μικρά μάτια και ακουστικούς πόρους και απολήγει σε βραχύ ρύγχος, ενώ ο φυσητήρας βρίσκεται στην κεντρική περιοχή του μετώπου. Το στόμα είναι εφοδιασμένο με 40-52 ισχυρότατα κωνικά δόντια.
Οι όρκες έχουν λείο δέρμα, μαύρου χρώματος στα ανώτερα και πλευρικά τμήματα και λευκό σχεδόν σε όλες τις κατώτερες ζώνες, ενώ μια ωοειδής λευκή βούλα βρίσκεται πάνω από κάθε μάτι.
Η όρκα ζει κατά μεγάλες αγέλες, συνήθως μόνιμες, τα μέλη των οποίων συνεννοούνται με ειδικά ηχητικά σήματα και κυνηγούν ομαδικά.
Γενικά οι όρκες διαθέτουν μεγάλη ποικιλία ηχητικών σημάτων, τα οποία, εκτός από την επικοινωνία, εξυπηρετούν και τον ηχοεντοπισμό της λείας και των εμποδίων. Τα θηλυκά γεννούν ανά 3 έως 10 χρόνια και η κύηση διαρκεί περίπου 17 μήνες. Τα νεογέννητα μικρά, μήκους περίπου 2 μ., απολαμβάνουν ιδιαίτερες φροντίδες από τη μητέρα τους και παραμένουν μαζί της και μετά την ενηλικίωση.
Το κήτος αυτό είναι εξαιρετικά αδηφάγο και τρέφεται με κεφαλόποδα, δελφίνια, φάλαινες και ψάρια κάθε είδους, ενώ πολλές φορές φτάνει μέχρι την ακτή όπου επιτίθεται σε φώκιες, θαλάσσια λιοντάρια, πιγκουίνους, ακόμη και σε πολικές αρκούδες.
Δεν έχουν αναφερθεί, ωστόσο, επιθέσεις σε ανθρώπους, αν και στο παρελθόν η ό. θεωρείτο επικίνδυνη και στα αγγλικά είχε λάβει μάλιστα την ονομασία φάλαινα δολοφόνος (killer whale), αν και στην πραγματικότητα ούτε δολοφόνος είναι, αλλά ούτε καν φάλαινα, αλλά δελφίνι.
Η όρκα είναι γενικά δύσκολο να χτυπηθεί, εξαιτίας της ταχύτητας και της ευελιξίας της. Εκπαιδεύεται σε διάφορα ενυδρεία και πάρκα, όπου εκτελεί επιδείξεις, συχνά με εντυπωσιακά άλματα έξω από το νερό.