Γένος κητωδών θηλαστικών της οικογένειας των μονοδοντιδών, της υπόταξης των οδοντοκητωδών.
Ο μοναδικός αντιπρόσωπος του γένους είναι το είδος Monodon monoceros, γνωστό με την κοινή ονομασία ναρβάλ (narwhal). Πρόκειται για μικρή φάλαινα η οποία συναντάται στις βόρειες παγωμένες θάλασσες του Αρκτικού ωκεανού, κυρίως του Καναδά και της Ρωσίας. Το κήτος αυτό παρουσιάζει εμφανή φυλετικό διμορφισμό.
Το θηλυκό φτάνει σε μήκος τα 5 μ. και σε βάρος τον ένα τόνο, ενώ το μήκος του αρσενικού μπορεί να φτάσει τα 6 μ. και το βάρος του τον ενάμισι τόνο. Το σώμα τους έχει σκούρο καφέ ή γκρίζο χρώμα ραχιαία, με σκούρες κηλίδες οι οποίες εμφανίζονται κατά την ενηλικίωση, ενώ κοιλιακά είναι λευκό.
Το κεφάλι τους είναι μικρό και στρογγυλό, με αμβλύ ρύγχος. Ο μονόδων φέρει μόνο δύο δόντια στην άνω σιαγόνα, από τα οποία το αριστερό δόντι φτάνει στα αρσενικά τα 3 μ. και φέρει ελικοειδείς αυλακώσεις που έχουν κατεύθυνση προς τα εμπρός. Στα θηλυκά είτε είναι ατροφικό είτε απουσιάζει.
Η λειτουργία του δοντιού αυτού δεν έχει διευκρινιστεί πλήρως· έχουν διατυπωθεί διάφορες υποθέσεις, όπως ότι χρησιμεύει στο σπάσιμο των πάγων, στο καμάκωμα της τροφής κλπ., ενώ επικρατεί άποψη ότι χρησιμοποιείται στον ανταγωνισμό με τα άλλα αρσενικά κατά την αναπαραγωγική περίοδο.
Τα πρόσθια άκρα είναι μεταμορφωμένα σε πτερύγια, ενώ τα οπίσθια απουσιάζουν. Οι μονόδοντες δεν έχουν ραχιαίο πτερύγιο, ενώ το ουραίο είναι δίλοβο, οριζόντιο και μπορεί να υπερβεί σε πλάτος το 1 μ.
Τα ζώα αυτά ζουν ομαδικά κοντά στους πάγους και τρέφονται με ψάρια, κεφαλόποδα μαλάκια και καρκινοειδή.
Τα θηλυκά γεννούν 1 ή 2 μικρά κάθε 2-3 χρόνια, τα οποία είναι σκουρότερα και ικανά να κολυμπούν αμέσως μετά τη γέννησή τους. Το ναρβάλ αποτελεί, εδώ και πολλά χρόνια, αντικείμενο συστηματικού κυνηγιού για το νόστιμο κρέας του, το λίπος του, το λείο και ανθεκτικό δέρμα του και τον χαυλιόδοντά του.
Εξαιτίας του έντονου κυνηγιού του ανήκει σήμερα στα είδη που κινδυνεύουν με εξαφάνιση. Τα δόντια των αρσενικών μ. που βρίσκονταν κοντά στις βόρειες ακτές κατά το Μεσαίωνα ενίσχυσαν τον μύθο για την ύπαρξη του μονόκερου, ενός μυστηριώδους ζώου με ένα κέρατο.
Επικρατούσε, μάλιστα, η αντίληψη ότι το κέρατο του μυθικού μονόκερου, που ήταν στην πραγματικότητα το δόντι του μονόδοντα, είχε θαυματουργές και θεραπευτικές ιδιότητες