Μεγάπτερη (Megaptera)
Γένος κητωδών θηλαστικών της οικογένειας των φαλαινοπτεριδών, με μοναδικό αντιπρόσωπο το είδος Megaptera novaeangliae.
Η φάλαινα αυτή, γνωστή και με τις κοινές ονομασίες υβοφόρος φάλαινα ή καμπουροφάλαινα, συναντάται στους ωκεανούς όλου του κόσμου.
Φτάνει σε μήκος τα 12-15 μ. και το βάρος της μπορεί να ξεπεράσει τους 30 τόνους· τα θηλυκά άτομα είναι μεγαλύτερα από τα αρσενικά, γεγονός που σπάνια παρατηρείται στα θηλαστικά. Κύριο μορφολογικό χαρακτηριστικό του είδους είναι τα μακρόστενα θωρακικά του πτερύγια –τα μακρύτερα που έχουν παρατηρηθεί ανάμεσα στα κητώδη– που μπορεί να φτάνουν σε μήκος το ένα τρίτο του μήκους του σώματος. Το ογκώδες κεφάλι και η κάτω σιαγόνα του ζώου φέρουν χαρακτηριστικά τριχωτά φύματα.
Το ραχιαίο πτερύγιο, που βρίσκεται προς το πίσω μέρος του σώματος, έχει μορφή μικρού τριγώνου και μπορεί να είναι κυρτό, ώστε να μοιάζει με καμπούρα, απ’ όπου προκύπτει και η κοινή ονομασία του είδους· η κοινή ονομασία μπορεί επίσης να προέρχεται από την τάση του κήτους να γέρνει την πλάτη του όταν βουτάει στο νερό.
Ο χρωματισμός του είναι, γενικά, μαύρος στη ράχη και λευκός στην κάτω επιφάνεια, αν και υπάρχει μεγάλη ποικιλία. Οι λοβοί του μεγάλου ουραίου πτερυγίου τους φέρουν χαρακτηριστικά λευκά και γκρι σχέδια στην κάτω επιφάνεια και κυματισμούς στις παρυφές, τα οποία είναι μοναδικά για κάθε φάλαινα, όπως τα δακτυλικά αποτυπώματα των ανθρώπων και οι ραβδώσεις στις ζέβρες. Καθώς οι μεγάπτερες ανασηκώνουν κάθετα την ουρά τους, πριν βουτήξουν στο νερό, οι επιστήμονες μπορούν να αναγνωρίσουν και να καταγράψουν κάθε φάλαινα χωριστά.
Παρά το μεγάλο τους μέγεθος, είναι εξαιρετικά ευκίνητες φάλαινες και εκτελούν εντυπωσιακά άλματα έξω από το νερό. Τρέφονται μόνο κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, με διάφορα ασπόνδυλα και ψάρια. Εφορμούν με ανοιχτό το στόμα σε μεγάλα κοπάδια, στη συνέχεια κλείνουν το στόμα τους και φιλτράρουν τις τεράστιες ποσότητες νερού με τις μπαλένες τους.
Ορισμένες φορές κυνηγούν κατά ομάδες· σε ορισμένες, μάλιστα, περιπτώσεις, κάθε φάλαινα παράγει μεγάλες φυσαλίδες αέρα ανάμεσα στις οποίες εγκλωβίζεται το κοπάδι των ψαριών. Η αναπαραγωγική περίοδος λαμβάνει χώρα στις τροπικές θάλασσες, κατά τον χειμώνα, συνήθως μία φορά κάθε δύο χρόνια.
Οι στρατηγικές αναπαραγωγής ποικίλλουν και μπορεί να περιλαμβάνουν ανταγωνισμό, ακόμα και μάχες μεταξύ των αρσενικών.
Οι μεγάπτερες ζουν σε ομάδες, οι οποίες μεταναστεύουν εποχιακά το καλοκαίρι από τις τροπικές προς τις βόρειες θάλασσες για την ανεύρεση τροφής.
Είναι από τα ζώα που φέρουν το μεγαλύτερο παρασιτικό φορτίο, περιλαμβάνοντας μια μεγάλη ποικιλία εξωπαρασίτων (π.χ. ψείρες των φαλαινών, λάμπραινες κ.ά.) και ενδοπαρασίτων.
Οι μεγάπτερες είναι γνωστές, μεταξύ άλλων, για το μακρόσυρτο και περίπλοκο τραγούδι τους. Οι μελετητές αυτών των ζώων έχουν εντυπωσιαστεί από την ποικιλία των ήχων που παράγουν για να επικοινωνούν μεταξύ τους.
Κατά της αρχές του 20ού αιώνα η μ. κυνηγήθηκε εντατικά με αποτέλεσμα να θεωρείται πλέον είδος απειλούμενο με εξαφάνιση και να προστατεύεται παγκοσμίως.