Τρωκτικό της οικογένειας των καστοριδών. Το θηλαστικό αυτό, κοινό άλλοτε σε εκτεταμένες περιοχές της Ευρώπης και της Ασίας, έχει σήμερα ελαττωθεί αριθμητικά στην Ευρώπη και συναντάται μόνο σε περιορισμένες ζώνες, από τη βόρεια Ρωσία και τη Νορβηγία μέχρι τη Γερμανία και τη Γαλλία (Κάτω Ροδανός). To σώμα του έχει συνολικό μήκος 1,25 μ. περίπου, με αποτέλεσμα να αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα τρωκτικά του κόσμου.
Είναι κοντόχοντρο με στρογγυλωπό κεφάλι και κοντό λαιμό· τα πίσω πόδια του έχουν μακριά δάχτυλα –ενωμένα με νηκτική μεμβράνη– που του δίνουν τη δυνατότητα να κολυμπά με ευχέρεια. Τα μπροστινά άκρα είναι πολύ ευκίνητα και τα χρησιμοποιεί ως χέρια. H ουρά του, μήκους 30 εκ., μοιάζει με μεγάλη σπάτουλα, είναι σκεπασμένη από πολλές και μικρές λεπιδόμορφες φολίδες και χρησιμοποιείται και ως όργανο πλοήγησης στην κολύμβηση. Το δέρμα –πιο ανοιχτόχρωμο στο κεφάλι και στο κοιλιακό τμήμα– φέρει τρίχες μακριές, ανάμεσα στις οποίες υπάρχει ένα πυκνό και πολύ λεπτό –σαν μετάξι– χνούδι χρώματος καστανόμαυρου προς το κόκκινο, που χρησιμοποιείται στη γουνοποιία.
Η οδοντοστοιχία αποτελείται από 20 δόντια· οι κοπτήρες που μεγαλώνουν συνέχεια είναι γυρισμένοι προς τα πίσω. Τα πτερύγια των αφτιών και τα ρουθούνια έχουν βαλβίδες που κλείνουν όταν ο κ. βυθίζεται στο νερό.
Ο κ. έχει μόνο μια περίοδο αναπαραγωγής τον χρόνο· το ζευγάρωμα λαμβάνει χώρα τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο και η γέννα μεταξύ Απριλίου και Ιουνίου, ύστερα από μια περίοδο εγκυμοσύνης, που διαρκεί κατά μέσο όρο 105 ημέρες. Τα μικρά (1-5 ανά γέννα) θηλάζουν μέχρι τρεις μήνες, ενώ η ανάπτυξή τους συμπληρώνεται στα 2,5-3 χρόνια.
Το στάδιο του απογαλακτισμού είναι πολύ σημαντικό για τους κ., γιατί πολλά νεαρά άτομα δυσκολεύονται να προσαρμοστούν στην αλλαγή τροφής, από το μητρικό γάλα σε φλοιούς δέντρων, με αποτέλεσμα να μην επιζούν· για τους κ. που τελικά θα επιζήσουν, ωστόσο, υπάρχουν λίγες φυσικές απειλές. Ο κ. ζει 10-17 χρόνια, ωστόσο άτομα σε αιχμαλωσία έχουν φθάσει σε ηλικία τα 35 χρόνια.
Τρέφεται με φλοιούς και βλαστούς από ιτιές, λεύκες και δρυς, αλλά ποτέ από κωνοφόρα δέντρα.
Για να προμηθευτεί την τροφή του ρίχνει κάτω δέντρα, ακόμα και μεγάλων διαστάσεων, σκάβοντας με τα δόντια του τον κορμό –κοντά στη βάση του– σε σχήμα κλεψύδρας. Όταν πέσει το δέντρο, ο κ. τρώει πρώτα τον φλοιό και ύστερα κατασκευάζει με αυτό φράγματα και φωλιές.
Τα φράγματα στήνονται το καλοκαίρι και στερεώνονται στις όχθες με πέτρες· τα κλαδιά πλέκονται μεταξύ τους και τα μικρά κενά συμπληρώνονται με φύλλα δέντρων και πηλό, ώστε να είναι αδιαπέραστα από το νερό. To φράγμα εμποδίζει τη ροή του νερού και σχηματίζει ένα τεχνητό υδροστάσιο.
Η φωλιά του κ. φαίνεται από μακριά σαν ένα άτεχνο, ογκώδες κατασκεύασμα από λάσπη. Μοιάζει με αχυροκαλύβα και είναι κατά κανόνα κατασκευασμένη στην όχθη του τεχνητού υδροστασίου. Αποτελείται από ένα εσωτερικό δωμάτιο, που δεν φαίνεται με την πρώτη ματιά να επικοινωνεί με τον έξω χώρο.
Πράγματι, οι εσωτερικοί διάδρομοι ή υπόγειες σήραγγες της καλύβας των κ. είναι στραμμένες προς το υδροστάσιο. Η μία σήραγγα είναι λοξή και χρησιμεύει για την είσοδο και την έξοδο του ζώου· μια άλλη πιο φαρδιά χρησιμεύει για τη μεταφορά της τροφής στο εσωτερικό της φωλιάς και χρησιμοποιείται στις κακοκαιρίες.
Ένα ξύλινο πάτωμα στερεώνεται, κατά το καλοκαίρι, στον πυθμένα του υδροστασίου, για να μην υποχρεώνονται τα ζώα κατά τον χειμώνα να βγαίνουν έξω από τη φωλιά, όπου περιφέρονται λύκοι σε αναζήτηση λείας.
Οι κ. κατά τους χειμερινούς μήνες ζουν συγκεντρωμένοι στο κεντρικό δωμάτιο της καλύβας τους και δεν πέφτουν σε λήθαργο.
Ένα άλλο είδος κ. είναι ο καναδικός, που ζούσε άλλοτε σε μεγάλο αριθμό σχεδόν στη μισή έκταση της Βόρειας Αμερικής. Η μανιώδης δίωξη και το εντατικό κυνήγι των ζώων αυτών περιόρισαν σημαντικά τον αριθμό τους. Οι κ. του είδους αυτού, στον Καναδά και στις Ηνωμένες Πολιτείες, τελούν σήμερα υπό καθεστώς ειδικής προστασίας για να περισωθούν από την οριστική εξαφάνιση.
Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο τρόπος που κατασκευάζουν οι κάστορες τις φωλιές τους και τις προστατεύουν από το ρεύμα με υποτυπώδη φράγματα. Οι κάστορες είναι τρωκτικά περιζήτητα για την πολύτιμη γούνα τους.